Δύο σχολικές εφημερίδες βγάζουν οι μαθητές των κέντρων μη τυπικής εκπαίδευσης της Άρσις KEDU στην Κω και LEDU στη Λέρο προσκαλώντας την τοπική κοινωνία σε έναν διαρκή διάλογο.
Η εφημερίδα «Ηρωικά Μπλεξίματα» ξεκίνησε με πρωτοβουλία του κέντρου μη τυπικής εκπαίδευσης LEDU και στην έκδοσή της συμμετέχουν μαθητές όχι μόνο από το LEDU αλλά και από τα τέσσερα δημοτικά σχολεία της Λέρου: Λακκίου, Αγίας Μαρίνας, Ξηροκάμπου και Αλίντων. Οι μαθητές γράφουν για τα αγαπημένα τους φρούτα, συνταγές και παραδοσιακά τραγούδια, συνθέτουν ιστορίες και παίρνουν συνεντεύξεις των δασκάλων τους. Επίσης, αποκαλύπτουν τα όσα ονειρεύονται.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η συντονίστρια του LEDU, Βασιλική Λιάπτση, η έκδοση της εφημερίδας ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2021, εν μέσω πανδημίας, με τους μαθητές των σχολείων και του LEDU να δουλεύουν τις ιδέες τους με συνεργασία εξ αποστάσεως, χωρίς να έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν από κοντά. Ήδη έχουν εκδοθεί τρία τεύχη και στο τέλος Νοεμβρίου ετοιμάζεται το τέταρτο. Η εφημερίδα εκδίδεται στα ελληνικά και τα αραβικά.
Από την πλευρά του LEDU συμμετείχαν περίπου 30 παιδιά στα πρώτα τρία τεύχη, τα οποία ήθελαν να περιγράψουν πράγματα που αγαπάνε. «Γενικά τα παιδιά δεν έχουν την τάση να μιλούν για το ταξίδι ή τις περιπέτειες που πέρασαν, προτιμούν να μιλούν για καθημερινά πράγματα, που τα κάνουν να ξεχνιούνται και να νιώθουν μια πιο ομαλή καθημερινότητα», τονίζει η συντονίστρια του κέντρου της Λέρου. Η ίδια υπογραμμίζει τη σημασία της διάδρασης των προσφυγόπουλων με την τοπική κοινωνία μέσα από την εφημερίδα, καθώς «αποκτούν δεξιότητες κοινωνικοποίησης οι οποίες είναι πάρα πολύ σημαντικές ειδικά για τα προσφυγόπουλα που ζουν σε τόσο περιορισμένο χώρο και δεν έχουν πολλές ευκαιρίες να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους πέραν του hotspot. Επίσης, τα προσφυγόπουλα έρχονται σε επαφή με τον πολιτισμό της χώρας υποδοχής, μιλάνε με τα άλλα παιδιά για συνταγές, τραγούδια, βρίσκουν κοινά μεταξύ τους που είναι πάρα πολύ σημαντικό, μαθαίνουν να συνυπάρχουν».
Αυτή τη στιγμή κανένα από τα προσφυγόπουλα του LEDU δεν έχει μπορέσει να γραφτεί στα δημόσια σχολεία του νησιού και οι αιτίες, σύμφωνα με την κ. Λιάπτση, είναι κυρίως η απουσία συμβούλου εκπαίδευσης προσφύγων και τάξεων υποδοχής στο νησί. Οπότε το LEDU αποτελεί «τη μόνη διέξοδο των παιδιών στην εκπαίδευση». Σε αυτό φοιτούν σήμερα 15 παιδιά, ηλικίας από πέντε έως 15 ετών, τα οποία διδάσκονται ελληνικά, αγγλικά, μαθηματικά, καλλιτεχνικά και υπολογιστές, με τη μέθοδο του διαθεματικού πρότζεκτ.
Ο Νίκος Αρζουμανίδης ήταν κατά την περσινή σχολική χρονιά δάσκαλος στα δημοτικά σχολεία Λακκίου και Ξηροκάμπου και έζησε από κοντά την έκδοση της εφημερίδας «Ηρωικά Μπλεξίματα». Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, παρά την εξ αποστάσεως συνεργασία, «η εφημερίδα πέτυχε το στόχο της αλληλεπίδρασης των παιδιών. Τα παιδιά των δημοτικών σχολείων ρωτούσαν για τα παιδιά του LEDU, τους είχαν στο μυαλό τους, αν τους άρεσαν οι τίτλοι που τους δώσαμε, τι ετοίμαζαν, ήθελαν να υπάρχει μια συμφωνία και μια συλλογικότητα ανάμεσα σε όλα τα παιδιά». Επιπλέον, διευκρινίζει ότι ως δάσκαλος δεν παρενέβη σε κανένα από τα κείμενα και τις ζωγραφιές των παιδιών, αλλά τους έδωσε την ευκαιρία να εκφραστούν μόνα τους. «Ως δάσκαλος δεν άγγιξα ποτέ τίποτα, τους εξήγησα ότι σημασία έχει να αρέσει στα ίδια τα παιδιά και εγώ δεν είμαι εδώ για να αλλάξω κάτι. Εγώ μόνο τα πήρα, τα φωτογράφησα και τα έστειλα στο LEDU. Αυτό το θεωρώ σημαντικό και είναι κάτι που κάνει και τα παιδιά να αποκτούν και αυτοπεποίθηση».
Η Αγάπη Νικολοπούλου, εικαστικός κατά την περασμένη χρονιά στα δημοτικά σχολεία Αλίντων και Αγίας Μαρίνας, επισημαίνει από την πλευρά της ότι η έκδοση της εφημερίδας «ήταν δημιουργική διαδικασία. Εμείς ασχοληθήκαμε με τα καλλιτεχνικά θέματα (όπως την παραδοσιακή μουσική της Λέρου) και περιβαλλοντικά ζητήματα. Κατά κύριο λόγο τα παιδιά ήθελαν να προβάλουν την ανακύκλωση και θέματα σχετικά με τον κήπο του σχολείου». Και η κ. Νικολοπούλου συμφωνεί ότι παρά το γεγονός πως τα παιδιά δεν είχαν τη δυνατότητα να συναντηθούν λόγω της πανδημίας «υπήρχε ωραία συνεργασία και βγήκε κάτι πολύ ομαδικό με τα σχολεία της Λέρου και το LEDU».
«KEDU Times» στην Κω
Οι μαθητές του κέντρου μη τυπικής εκπαίδευσης KEDU στην Κω εκδίδουν από το 2019 κάθε δίμηνο τη σχολική εφημερίδα «KEDU Times», η οποία διανέμεται σε όλα τα σχολεία και τους φορείς του νησιού. Στην περίπτωση της εφημερίδας αυτής τα κείμενα έχουν αναλάβει αποκλειστικά οι μαθητές του KEDU, υπάρχει ωστόσο πάντα ανοιχτή πρόσκληση σε σχολεία και φορείς της Κω για να συμμετάσχουν.
Όπως επισημαίνει η συντονίστρια του KEDU, Ξένια Χατζηδαυίδ, «η όλη φιλοσοφία μας είναι η καταγραφή των εμπειριών που έχουν τα παιδιά, αλλά βγάζοντας ένα θετικό συναίσθημα, τη διαβάζεις και έχεις μια νοσταλγία». Η ίδια περιγράφει ότι στόχος του κέντρου είναι τα παιδιά «να λαμβάνουν ερεθίσματα και από την τοπική κοινωνία που ζουν. Βγαίνουμε έξω, παίρνουμε ερεθίσματα, μοιράζουμε επίσης την εφημερίδα σε σχολεία και κοινοτικούς φορείς και περιμένουμε μια ανατροφοδότηση από τους φορείς». Όπως προσθέτει, «είναι πολύ σημαντική η παρέμβαση και η προσπάθεια των παιδιών και όλα τα σχολεία της Κω τη γνωρίζουν και εν μέσω καραντίνας είχε αποσταλεί και ηλεκτρονικά. Έχουμε λάβει και επιθυμία από σχολεία για συνεργασία».
Το KEDU, τονίζει η συντονίστριά του, στοχεύει να είναι προθάλαμος του δημόσιου σχολείου, «αλλά για να είναι προθάλαμος θα πρέπει να υπάρχει και ο θάλαμος. Όμως, λόγω της έλλειψης προσωπικού, εκπαιδευτικών και παιδιάτρων, ή της καθυστέρησης προκήρυξης για τις τάξεις υποδοχής» τα παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο. Αυτή τη στιγμή στο κέντρο πηγαίνουν 25 παιδιά ηλικίας από έξι έως 17 ετών, ενώ πολύ πρόσφατα πέντε παιδιά ξεκίνησαν να φοιτούν στις πρωινές τάξεις δημοτικών σχολείων, καθώς δεν λειτουργούν ακόμα τάξεις υποδοχής. Η κ. Χατζηδαυίδ παρατηρεί ότι οι περιπτώσεις όπου οι μαθητές εγκαταλείπουν το σχολείο είναι πολλές «και αυτό θέλουμε να αποφύγουμε. Λόγω ματαίωσης, λόγω του προγράμματος της εκπαίδευσης, πολλά παιδιά σταματούν το σχολείο. Οπότε είμαστε εδώ για να ενισχύσουμε τα παιδιά να συνεχίσουν τη φοίτησή τους στα σχολεία. Θέλουμε να λειτουργούμε ως σχολική ενίσχυση και όχι ως υποκατάσταση». Στο KEDU οργανώνονται μαθήματα ελληνικής και αγγλικής γλώσσας, μαθηματικών, καλλιτεχνικά, κοινωνική αγωγή, με τη μέθοδο του διαθεματικού πρότζεκτ.
Ανησυχία για τα νέα κλειστά κέντρα
Ο συντονιστής των δύο προγραμμάτων της Άρσις, Αχιλλέας Βασιλικόπουλος, εκφράζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την ανησυχία του για τη λειτουργία των νέων κλειστών κέντρων υποδοχής στα νησιά, καθώς, όπως επισημαίνει, η ενδεχόμενη μεταφορά των εκπαιδευτικών λειτουργιών εντός των κέντρων θα δημιουργήσει εμπόδια στη μετέπειτα ένταξη των παιδιών στις τοπικές κοινωνίες. Υπογραμμίζει τη σημασία τα προσφυγόπουλα «εφόσον δυστυχώς δεν εγγράφονται στα δημόσια σχολεία, να βγαίνουν τουλάχιστον από τις κλειστές δομές για να παρακολουθούν τα μαθήματά τους και να συμμετέχουν στις δραστηριότητες των κέντρων μας». Όπως εξηγεί, «οι μαθητές/τριες μας συμμετέχουν σε επισκέψεις σε πολιτιστικά κέντρα, χρησιμοποιούν αθλητικούς χώρους της κοινότητας, συμμετέχουν σε κοινά πρότζεκτ, μαθητικούς διαγωνισμούς και αθλητικές δραστηριότητες σε συνεργασία με τα σχολεία των νησιών. Συνυπάρχουν, αλληλοεπιδρούν και συνδημιουργούν με τα παιδιά των νησιών. Δεν είναι δυνατόν ξαφνικά να “εξαφανιστούν” πίσω από τα συρματοπλέγματα των νέων δομών».
Επιπλέον, θέτει το ερώτημα: «Τα παιδιά αυτά κάποια στιγμή θα φύγουν από τα νησιά και θα χρειαστεί να ενταχθούν στον τόπο που θα βρεθούν, σε κάποια ελληνική ή ευρωπαϊκή πόλη, να γραφτούν σε κάποιο σχολείο. Με ποια εφόδια και δεξιότητες θα το καταφέρουν; Πολλά από τα παιδιά που δεχόμαστε έχουν χάσει σχολικές χρονιές, λόγω της κατάστασης που επικρατεί στις χώρες προέλευσης, ή δεν έχουν πάει καθόλου σχολείο. Άρα, δεν είναι μόνο τα μαθήματα που δεν γνωρίζουν αλλά και το σχολικό περιβάλλον, η λειτουργία και οι κανόνες του σχολείου, η συνύπαρξη με τα άλλα παιδιά».
Σημειώνεται ότι τα κέντρα μη τυπικής εκπαίδευσης KEDU και LEDU λειτουργούν με χρηματοδότηση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Σε αυτά φοιτούν προσφυγόπουλα σχολικής ηλικίας με στόχο τα κέντρα να αποτελέσουν προθάλαμο για την ένταξη των παιδιών στην τυπική εκπαίδευση. Από το περασμένο καλοκαίρι στα δύο κέντρα προσφέρονται και ταχύρρυθμα μαθήματα ελληνικών σε ενήλικες προκειμένου να υποστηριχθούν στην ένταξή τους.
ΑΠΕ-ΜΠΕ Μαρία Κουζινοπούλου
