Στην διάσωση του εξέχουσας σημασίας αρχαιολογικού μνημείου, προχώρησε η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα κτήρια της αρχαιότητας, ιδιαιτέρως μεγάλης αρχαιολογικής, ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας
Την απόφαση αύξησης της χρηματοδότησης του έργου της αποκατάστασης του Ναού Επισκοπής Σικίνου, που βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης, υπέγραψε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος.
Συγκεκριμένα, ο Περιφερειάρχης υπέγραψε την τροποποίηση της Πράξης «Στερέωση – αποκατάσταση Ναού Επισκοπής Σικίνου», βάσει της οποίας η αρχική χρηματοδότηση ύψους 932.000,00 ευρώ, αυξάνεται σε 992.000,00 ευρώ (συνολική και επιλέξιμη δημόσια δαπάνη), για την ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών στον περιβάλλοντα χώρο και την υλοποίηση πρόσθετων δράσεων προβολής του μνημείου (εκδηλώσεις για τα θυρανοίξια, παραγωγή σχετικού οπτικού υλικού κλπ). Ως ημερομηνία λήξης της Πράξης ορίζεται η 31/12/2022.
Το έργο, με απόφαση του Περιφερειάρχη, Γιώργου Χατζημάρκου είναι ενταγμένο στον Άξονα Προτεραιότητας «Ενίσχυση της περιφερειακής συνοχής» του Ε.Π. «Νότιο Αιγαίο» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014 – 2020.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μνημείο συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε με υποδειγματικό τρόπο, γι’ αυτό τιμήθηκε με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Πολιτισμικής Κληρονομιάς/Βραβείο Europa Nostra 2022. H σημαντική διεθνής βράβευση οφείλεται στη μεθοδική έρευνα και στη σχολαστική συντήρηση του μνημείου αλλά και στη μοναδικότητα και στην αξία του ως πολιτισμικού τοπόσημου.
Το έργο που υλοποιήθηκε αφορά στην στερέωση και αποκατάσταση του ναού της Επισκοπής Σικίνου, ενός εντυπωσιακού μνημείου ιδιαιτέρως μεγάλης αρχαιολογικής και ιστορικής αξίας, όχι μόνο για το νησί αλλά και για ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, καθώς πρόκειται για μια μοναδική περίπτωση μετασκευής ενός ρωμαϊκού μαυσωλείου σε χριστιανικό ναό, το οποίο φέρει έντονα τα σημάδια της φθοράς του χρόνου και χρήζει άμεσης παρέμβασης για την διάσωσή του.
Αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα κτήρια της αρχαιότητας και είναι ίσως το μοναδικό, που διατηρεί όλες τις μεταγενέστερες επισκευές και προσθήκες του. Πέρα από την προστασία του μνημείου και τη διατήρησή του στο χρόνο, θα αναδειχθεί το παλίμψηστο των οικοδομικών φάσεών του, με σεβασμό στα μορφολογικά και κατασκευαστικά χαρακτηριστικά όλων των εποχών.
Είναι κηρυγμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο όπως και όλο το κτηριακό συγκρότημα της Επισκοπής. Το μνημείο παρουσιάζει σημαντικά στατικά προβλήματα (τα οποία καθόρισαν και τη μορφή του για αιώνες), προβλήματα υγρασίας, μορφολογικές αλλοιώσεις , λόγω των μεταγενέστερων επεμβάσεων και εικόνα εγκατάλειψης, λόγω ελλιπούς συντήρησης .
Με την ολοκλήρωση του έργου, συμπληρώνεται η παρέμβαση της προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ 2007-2013 σε ένα μνημείο, το οποίο έχει αναδειχθεί ως τοπόσημο για το νησί της Σικίνου, στην εικόνα του οποίου συμπυκνώνεται μέρος της συλλογικής ταυτότητας της τοπικής κοινωνίας.
Στόχος του έργου, που υλοποιείται με ίδια μέσα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, είναι: είναι:
- Αντιμετώπιση των στατικών και οικοδομικών προβλημάτων του μνημείου, προκειμένου να αποκατασταθεί η στατική επάρκειά του.
- Αποκατάσταση φθορών και ασύμβατων επεμβάσεων, που αλλοιώνουν τη μορφή του.
- Ανάδειξη του μνημείου ως παλίμψηστου, με διατήρηση όλων των ιστορικών του φάσεων.
- Αξιοποίηση του συνόλου του συγκροτήματος της Mονής στο οποίο εντάσσεται το μνημείο, συμπεριλαμβανομένων και των κελιών, των οποίων οι εργασίες αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν με το ΕΣΠΑ 2007-2013 και τώρα θα τους αποδοθεί χρήση εκθεσιακού χώρου.
- Διαμόρφωση του άμεσου περιβάλλοντος χώρου.
Ο αποκατεστημένος ναός της Επισκοπής Σικίνου, ο ναός της Αγίας Άννας και οι βοηθητικοί χώροι της μονής (κελιά) που θα φιλοξενούν έκθεση για την ιστορία και αρχαιολογία του νησιού, ανήκουν στο ίδιο συγκρότημα, μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο τους και θα αποτελέσουν έναν νέο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, σημείο αναφοράς για τον τοπικό πληθυσμό και ντόπιους και ξένους επισκέπτες.
Το έργο, που στοχεύει στην διάσωση του εξαιρετικού αυτού μνημείου, με γνώμονα τη διατήρηση και την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, θα έχει θετικές επιπτώσεις σε ό,τι αφορά την προστασία και αναβάθμιση του πολιτιστικού περιβάλλοντος των Κυκλάδων, με τελικό στόχο την προστασία, τη διατήρηση και την ανάδειξη της φυσικής, πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των νησιών του Νοτίου Αιγαίου.
Δικαιούχος του έργου είναι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
